Buiten Europa
Een roeping in Afrika
De kinderprent Livingstone et Stanley beschrijft de reis van de Schotse missionaris en ontdekkingsreiziger David Livingstone door Afrika. Na een beknopte biografie om te verduidelijken wie Livingstone was, toont de kinderprent hoe Livingstone zich onder de lokale bevolking begeeft, zijn missie verspreidt en medische zorg verleent. Later in het verhaal wordt de aankomst van Henry Morton Stanley afgebeeld, een Welsh-Amerikaanse journalist en ontdekkingsreiziger, die Livingstone na een lange zoektocht vindt en hem aanspoort om terug naar huis te keren. Het Franse bijschrift bij elke illustratie benadrukt de vastberadenheid van de Europese actoren binnen een onbekende wereld.
De kinderprent geeft verschillende koloniale clichés weer, waaronder het ‘White Saviour Syndrome’. Livingstone wordt voorgesteld als een nobele weldoener die beschaving en vooruitgang brengt aan de Afrikaanse bevolking. Deze bevolking kent weinig agency in de prenten en wordt voornamelijk als dankbaar of ondergeschikt afgebeeld. Dit narratief is typerend voor koloniale propaganda. De tussenkomst van de Europeanen werd in deze verhalen vaak voorgesteld als noodzakelijk en onvermijdelijk. De kinderprent werd op deze manier naast amusement ook een moraliserend en educatief medium voor kinderen.
Prenten als deze waren een krachtig instrument in de verspreiding van een eurocentrisch wereldbeeld, waarin Afrika werd neergezet als een onontwikkeld gebied. De manier waarop er naar de lokale bevolking wordt verwezen, bijvoorbeeld “Ses noirs” in het bijschrift bij prent 11, toont de hiërarchie tussen de Europeaan en Afrikaan in die tijd duidelijk aan.
Alek Vanderheyden
